دستگاه جوجه کشی

 مشکلات موجود در صنعت طیور به علت ترکیبی از مشکل ها مدیریتی، تغذیه ای، عامل ها سرکوبگر ایمنی، عامل ها عفونی و عوامل استرس زا می باشد . استرس در طیور به جهت عارضه ها اقتصادی شدیدی که تولید می نماید مضاعف حائز اهمیت می باشد .
پرندگان در بازه رشد و ایجاد با کارداران استرس زای مختلفی مواجه می شوند، لذا رئیس می بایست به دسته ای باشد که این کارداران کمترین تأثیر را بر راندمان و سلامتی گله بگذارند . برای اعمال مدیریت مطلوب باید کارداران استرس زا و عوارضی که ایجاد می کنند به درستی شناخته شوند . هدف کنترل این عوامل و به دست کم رساندن عوارض آن‌ها می باشد .

ماشین جوجه کشی
استرس یعنی محفظه شرایطی را برای پرنده ساخت کرده که بر سالم و بازده (رشد و تولید) وی اثر گذاشته میباشد و تن پرنده باید به رخدادهای نامتعادل مختلفی که تعادل فیزیولوژیک تن وی را بر هم زده اند پاسخ دهد .
بهگزینی های ژنتیکی انجام شده در پرندگان صنعتی (ماکیان گوشتی) با انگیزه بهبود رشد، گوشت واری بیشتر، ساخت بالاتر و ضریب تبدیل مناسبتر بوده که به یاور حصول به این اهداف، حساسیت به موقعیت محیطی و بیماریها ارتقاء یافته می‌باشد . لذا بایستی برنامه های مدیریتی گله به مدل ای باشد که با برخورداری از وضعیت مناسب پرورشی و تغذیه ای دست‌کم استرس به گله وارد شود، تا گله به هدف ها از پیش تعیین گردیده رسد .
براین اساس می بایست کارداران استرس زا رابه درستی شناخت تا بتوان عارضه ها آن ها را به دست کم رساند .
گونه های
استرس ها: 1)
استرس آب و هوایی ( دما و رطوبت نا مناسب) 2)
استرس محیطی ( نور، تهویه و بستر نامناسب) 3)
استرس تغذیه ای ( کیفیت و توزیع غیرمناسب غذا) 4)
استرس فیزیولوژیک ( سطح رویش پرسرعت یا بلوغ جنسی) 5)
استرس فیزیکی (گرفتن و جابجا کردن پرنده از تالار پرورش به تولید، وزن کشی و بارگیری، مقید کردن جهت واکسیناسیون) 6)
استرس روحی (ترس به علل مختلفی نظیر رمز و صدا) 7)
استرس اجتماعی (تراکم نامناسب، وزن غیر یکنواخت، نظم اجتماعی غیرمناسب در گله) عوارضی
که استرس های متفاوت تولید می کنند: 1- اختلالات تولید مثلی .
2-
خلل در سیستم ایمنی بدن 3-
اختلالات متابولیسمی 4- ارتقاء استعداد ابتلا به بیماریها: استرس سبب ساز ازدیاد حساسیت به بیماریهای مانند مارک، نیوکاسل، مایکوپلاسموز، سالمونلوز، آنتریت نکروتیک، آنتریت هموراژیک و بیماریهای انگلی می گردد .
برای کنترل استرس در گله باید تشخیص اعطا کرد وضعیت پرنده ها نرمال است یا این که ذیل استرس می باشند .
در حالتی که گله از نظر عوامل متفاوت در وضعیت نرمالی باشد، پرنده ها در تالار به طور یکنواختی پخش می شوند، راه می روند، غذا می خورند، تن خود را کش و قوس می دهند، پرهایشان را باز و بسته می کنند، با بستر بازی می نمایند .
ولی در گله ای که زیر استرس باشد، بسته به جور استرس نشانه ها مختلفی از خود نشان می دهد پرنده ها در سالن یکنواخت پخش نشده اند، غذا خوردن، آب خوردن، و تحرکشان طبیعی نبوده و ظواهر مناسبی ندارند . از نظر رشد، هوشیاری و موقعیت لبریز در آوری مطلوب نیستند .
در نظارت های انجام گردیده در گله های متفاوت مشخص شده گله هایی که دست کم استرس به آن ها وارد شود، کمتر دچار بیماری گردیده و پرورش یکنواخت تری خواهند داشت، پاسخ بهتری به واکسنها خواهند داد و گله هایی که با استرس های مختلفی روبرو شوند تعداد حذفی و تلفات بیشتری داشته، ابتلا به بیماری ها در آنها بخش اعظم هست .
در صورتیکه
هر کدام از حالت ذیل در سالن و پرنده ها چشم شود یعنی پرنده ها در معرض استرس می باشند: دمای نامناسب تالار و آب (بالاتر یا پائینتر از حد طبیعی)، تراکم مضاعف پرنده که باعث می شود فضای آبخوری و دانخوری کمتری در اختیار پرنده قرار گرفته و پرنده طعام و آب کافی را دریافت نکند و همینطور از نظر پرورش و تولید دچار خلل شود . بستر آلوده و کثیف و مرطوب که باعث پرورش عامل ها عفونی گوناگون (باکتری ها، ویروسها و قارچها) می شود و استعداد ابتلای پرنده به بیماریها را ارتقا می دهد .
در شرای پروسه افزایش وزن پرنده ها در محدوده استاندارد نیست و از یکنواختی و تناسب فیزیکی مناسبی برخوردار نیستند، فرایند حذفی و تلفات خارج از محدوده ارگانیک است، احوال ظاهری پرها و شاخصهای ثانویه جنسی (مثلاً رشد تاج و ریش در خروس ها) مطلوب نیست، پوست رنگ پریده و چشم ها هوشیار نیستند، زخمهایی روی نقاط متفاوت بدن پرنده وجود دارد، توزیع پرنده ها در تالار غیر یکنواخت هست مثلاً همگی بدور منبع گرمایی توده شده اند یا این که از کوران هوا به کناره دیوارها پناه برده و روی نیز ریخته اند، نوک چینی مناسب در قضیه شان اعمال نشده به نحوی که نمی توانند به صحت دان بخورند و علامت ها دیگر هم بیانگر این هست که عوامل استرس زا به نحوی در تالار حضور دارا هستند و عوارضی را ساخت می کنند که بایستی تا حد قابلیت سعی در حل نقص‌ و بر طرف کردن آن ها داشت و یا در موارد دیگر از وقوع افتاد آنان پیشگیری کرد .
در استرسهای متعدد با دقت به دسته ادله برخورد مطلوب در برابر آن باید انجام شود . مثلاً در صورتی‌که پرنده در استرس گرمایی قرار بگیرد و دمای تالار مطلوب و مطلوب نباشد پرنده برای کاهش دمای بدنش بالها را از بدن به دور می کند، تحرک و عمل خویش را کاهش می دهد، کمتر غذا می خورد تا گرمای کمتری به استدلال متابولیسم خوراک در بدنش ساخت شود و بیشتر آب می نوشد . گرمای تولیدی تن پرنده که ناشی از هضم، جذب، متابولیسم، خوراک میباشد می بایست برابر گرمای دفعی باشد یعنی پرنده انرژی و ایجاد گرما را برای نگهداری دمای تن متعادل می نماید که در این فرایند تنظیم دمای تن با در دست گرفتن جریان خون به بافتهای محیطی به ویژه تاج و ریش و پاها رخ می گیرد . یعنی وقتی پرنده نیاز به از دست دادن حرارت دارد، جریان خون دفعی به این بخشها ارتقاء می یابد، عروق محیطی متسع شده، گرما از بخشهای عمقی تن به سمت بخشهای سطحی رفته و از تن دفع می گردد، که انگیزه کاهش گرمای تولیدی و دفع گرمای مازاد هست .
حدود 75% از انرژی متابولیسمی پرنده به گرما تبدیل می شود و این گرما باید به محفظه دفع شود ، لذا کاهش دریافت غذا یک مکانیسم حیاتی و مطمئن فیزیولوژیک برای کاهش گرمای تولیدی در بدن می‌باشد .
زمانی گرما خیلی مضاعف می شود پرنده با مکانیسمهای معمول نمی تواند گرمای تولیدی بدن خود را دفع کند و بدون چاره می باشد با له له زدن گرما را از لایه های مرطوب سیستم تنفسی دفع کند، یعنی هوا را به سرعت از دهان خارج کند .
در استرس گرمایی شدید له له زدن وسیله حیاتی تهیه دمای بدن می‌باشد و گاهی به ادله گرمای زیاد، تبخیر از سطح کیسه های هوایی و ریه ها انجام می شود و تراز دی اکسید کربن خون کاهش می یابد که چه بسا می تواند منجر به آلکالوز تنفسی گردد و نقص‌ شدیدی در راندمان غذایی جوجه ها ایجاد می شود و در این حالت همراه با کاهش اخذ غذا، تعادل پتاسیم و سایز مینرالها به هم می خورد .
در مناطقی که آب و هوای گرم و مرطوب دارا هستند می بایست هدف این باشد که جریان هوای بالای رمز پرنده ارتقا یابد و رطوبت بستر بیش از 7 % نشود، نوروفروغ بی واسطه خورشید هم به باطن تالار نفوذ نکند پس استرس گرمایی باعث کاهش اخذ غذا، نوشیدن بیش از حد آب، اسهال، خیس شدن بستر، دهیدراتاسیون و از دست رفتن آب و الکترولیتهای ضروری، کاهش وزن گیری و افت ایجاد می شود .
به ازای هر یک مرتبه افزایش دما متابولیسم به اندازه 30-20 % افزایش می یابد، در دمای 28 مرتبه سانتیگراد اشتها به میزان 12 % کاهش خواهد یافت . میزان تخم مرغها کوچک گردیده و کیفیت پوسته افت می کند، تعداد دفعات جفت گیری کمتر شده، کیفیت اسپرم خروسها افت کرده و ناباروری و تولید تخمهای بی نطفه ارتقاء می یابد .
پس در آغاز این که پباده سازی تالار بایستی با دقت به مدل آب و هوای حیطه صورت گیرد، مثلاً در مناطق گرم و مرطوب مناسبترین سالن ها تالار های باز می باشند و بایستی تهویه تونلی در سالن وجود داشته باشد تا هوای خنک بالای راز پرنده همیشه جریان داشته باشد . دور و بر سالن درختکاری باشد تا جریان خنکی از هوا برقرار شود، سقف تالار با شیبی ساخته شود که حرارت کمتری به درون لانه نفوذ کند، تالار در جهتی ساخته شود که بادها جریانی از هوا را در تالار برقرار کنند، خیر این‌که کوران تولید شود .
در مواقع گرما سقف سالن مرتب آب پاشی گردد، در ساعت‌ها گرم روز طعام داده نشود، همچنین خاموشی منجر می شود تا تحرک گله کمتر شده و گرمای کمتری در بدنشان ایجاد شود . دمای آب مطلوب باشد و ویتامینها و الکترولیتها به آب بیش تر شوند تا الکترولیتهایی که از دست می پروسه تا حدی جایگزین گردند . سقف سالن تا حد قابلیت بلند باشد، رنگ سقف به دسته ای باشد که اشعه آفتاب را منعکس کند، دست‌کم در تالار در هر ثانیه 1- 5/0 متر جریان هوا جابجا شود . دمای ایده آل برای مرغ های مادر تخمگذار 25-20 مرتبه سانتی گراد میباشد . در‌صورتی‌که رطوبت و گرمای محیط به حدی بسیار باشد که پرنده نتواند با سرعت کافی له له بزند تا حرارت را از بدنش دفع کند، دمای داخلی بدن به تدریج ارتقا یافته و چه بسا باعث به مرگ پرنده می گردد .
همانطور که پیش از این گفته شد دمای ارگانیک پرنده 41 رتبه سانتیگراد می باشد، در دمای 20-10 مرتبه سانتیگراد پرنده دوچندان سهل و آسان می‌باشد و دمای 25- 20 سکو را می تواند تحمل کند و خودش را با آن انطباق دهد البته بالاتر از آن، استرس گرمایی خویش را نشان خواهد داد . در شرای دمای عمق بدن پرنده به47 سکو سانتیگراد برسد به علت جراحت گرمای وارده احتمال مرگ وجود داراست .
با افزایش دمای تن پرنده تعداد تنفس از 20 بار در دقیقه می تواند به 240 توشه در دقیقه رسد . در دمای 34 سکو سانتیگراد و رطوبت نسبی 40 % ، پرنده 80 % کل گرمای تولیدی بدنش را از شیوه تبخیر از دست می دهد . اما در به عبارتی دما با رطوبت نسبی 50 % تنها نصف گرمای تن با تبخیر از دست می رود و این منجر ارتقاء دمای عمق بدن می گردد . پرنده ای که به علت استرس گرمایی تلف شده باشد بدنش بسیار خشک، خونش تیره رنگ تر از وضعیت طبیعی و چینه دان و سنگدان خالی از غذاست .
لذا مناطقی که آب و هوای گرم و مرطوب دارا هستند می بایست طراحی سالنهای مرغداری در آنها به گونه ای باشد که در گرمای شدید استرس کمتری به پرنده وارد شود (سالن های باز، دریچه ها با حد و اندازه مناسب، شیب سقفها مناسب، پباده سازی سیستم تهویه مطلوب در سالن، درختکاری در گوشه و کنار سالن، انتخاب رنگ مطلوب برای سقفها) .
در مواقع گرم سال باید تمهیداتی در لحاظ گرفته شود . اولاً ترجیحاً در سا‌عتها گرم روز خوراک دهی انجام نشود، آب کافی و خنک همیشه در دسترس پرنده باشد و ویتامینها و الکترولیتها به آب طولانی تر شود، جیره به دسته ای تهیه گردد که گرمای بیش از حد در تن پرنده ساخت نشود . مثلاً چربیها را که اتلاف حرارتی کمتری دارند به فیس متراکم خیس در جیره وارد کنیم تا انرژی کافی تأمین گردد .
از دمای20 درجه سانتیگراد به بالا هر 1 سکو سانتیگراد ارتقا دما منجر افزایش مصرف آب به مقدار 6 % می شود، مصرف آب حدوداً دو برابر مصرف غذاست . لذا در این شرایط بایستی آبخوریها سلامت و فضای کافی داشته باشند . بین دمای 38-32 درجه سانتیگراد هر 1 درجه سانتیگراد افزایش دما مصرف غذا را به میزان 5 % کاهش می دهد .
بیش تر کردن جوش شیرین به آب آشامیدنی یا این که دان پرندگان دوچندان اثر گذار میباشد چون در رطوبت و گرما که پرنده له له می زند اسید لاکتیک، کربونیک، فسفریک، سولفوریک، و اوریک بیشتری ساخت می شود و برای تعادل الکترولیتها و تهیه pH ، نیاز به بافر اکثر می شود .
در این حالت جیره باید از حیث ویتامینها و الکترولیتها کاملاً متعادل باشد، پروتئینهای آسان الهضم در جیره زمینه به کار گیری قرار گیرد و از دادن پروتئین بیشتر پرهیز شود، اسید های آمینه بالانس گردیده و اندازه پروتئین ناپخته جیره به حداقل برسد، چربی جیره متراکم خیس شود زیرا اتلاف حرارتی (HI) کمتری نسبت به کربوهیدراتها و پروتئینها دارااست .
ویتامینهایی مانند A ,D ,C ,E ,B و Nicotinic acid برای در دست گرفتن استرس گرمایی دوچندان اثر گذار هستند . فیزیک دان مناسب باشد و در حالتی که اطراف داریم دانخوریها را بیشتر کنیم . برنامه ریزی به گونه ای باشد که در پیک ساخت گله با استرس گرمایی وخیم مواجه نشود . استرس گرمایی باعث می شود پرنده ها کمتر از حالت معمولی خوراک بخورند و این باعث وزن گیری نا مطلوب پرنده ها می شود . می بایست اعمال استرس زایی مانند نوک چینی و سکو بندی گله را تا خنک شدن هوا به تأخیر انداخت . محافظت تاج بی نقص خروسها در کنترل استرس گرمایی دوچندان موءثر است .
برای محافظت کیفیت و پوسته می بایست میزان صدف دان را ارتقا دهیم یعنی به ازای هر 20 گرم کاهش دریافت دان 5/1 گرم صدف بیش تر کنیم . رشد مرغ و خروس غیروابسته انجام شود و تهویه هر کدام از جنسها متناسب با نیاز خودش باشد . تعداد دفعات دان دهی باید ارتقا یابد تا پرنده ها به غذا تناول کردن تحریک شوند .
نوردهی متناوب در آشیانه های بسته منجر بهبود در رشد، بازده و پاسخ ایمنی می شود . در سالنهای گرم برای بارگیری 6-2 ساعت قبلی از بارگیری پایانی توشه طعام دهی باشد تا لحظه آخر آب در اختیار پرندگان باشد و بارگیری در ساعت ها گرم روز انجام نشود . در آب و هوای گرم تعداد پرنده ها در قفس ها مطلوب بوده و تراکم در قفس در گرما حدوداً 30 % کمتر باشد .
سرمای مداوم سبب کاهش رشد، ضریب تبدیل نامطلوب و تلفات زیاد می شود . قلب چنین پرندگانی گران قدر می شود چون فشار بیشتری به آن وارد شده و در استرس هیپوکسی قرار می گیرند . استرس سرمایی بر سیستم ایمنی ذاتی و سلولی اثر می گذارد و اثری که استرس سرمایی در سنین اولیه بر پرنده می گذارد خیلی شدیدتر از سنین فراتر خواهد بود . با تکامل متعددی که از نظر انتخاب ژنتیکی در ماکیان تیپ گوشتی رخ داده و سبب ساز به رشد پر سرعت در یک عصر هنگامی کوتاه شده، سیستم قلبی و عروقی و تنفسی متناسب با آنان تکامل مطلوب را پیدا نکرده و بالطبع بدن در شرایطی مثل دمای پائین، بضاعت بالانس انرژی نخواهد داشت .
مطالعات انجام گردیده نشان داده است، در مناطقی که دمای هوا پائین می باشد برای اینکه سیستم بدن جوجه بتواند هموستاز مناسبی داشته باشد، خوبتر میباشد جوجه ها را در سنین اولیه با استرس سرمایی اندکی مواجه کرد تا در روزهای بعد از آن اقتدار تطابق بیشتری با دمای پائین داشته و راندمان غذایی آن‌ها خوب تر شود . در این حالت غلظت کورتیزول در پلاسمای خون پرندگان کاهش می یابد و کاهش دما عوارض استرس زای کمتری بر آنان خواهد داشت . ولی چه بسا در‌صورتی‌که دمای محفظه پائین باشد، به جهت تأمین حرارت نباید تهویه را کاهش بخشید زیرا این امر موجب افزایش آمونیاک سالن و جراحت به سیستم تنفسی پرنده خواهد شد .
یک عدد از منابع معمول استرس زا کارداران عفونی می باشند اتفاق افتاد عفونتهای زیر بالینی به عامل بیوسکوریتی ضعیف و مشکل ها موجود در سیستم بهداشتی سبب ساز جراحت به سیستم ایمنی و عدم بضاعت در تولید جواب مطلوب در برابر عامل ها استرس زای گوناگون می شود . عفونت با باکتریهایی که اندوتوکسین دارند منجر کاهش اخذ غذا، کاهش وزن و ایراد در ضریب تبدیل می گردد . در وضعیت ارگانیک چون موکوس روده تندرست است، فلور روده ای بضاعت و توان پیشگیری از ورود باکتریهای پاتوژن به جریان خون و کبد را دارد، اما بیماریها و استرسهای مختلف سد موکوسی روده را دچار آسیب می کند و نقص‌ در سیستم ایمنی ایجاد می شود .
استرسهای مختلف سبب ساز ساخت تغییراتی در متابولیسم قندها ، چربیها، پروتئینها، و موادسازنده کمیاب می شوند .
در حالتی که طیور به علت بیماریهای مختلف پایین استرس قرار می گیرند می بایست تراکم انرژی و پروتئین جیره ارتقا یابد تا کالری دریافتی بهبود یابد، مایکوتوکسین در حالتی که در طعام باشد باعث کاهش دریافت مواد معدنی، سرکوب ایمنی، نقص در واکسیناسیون، عنوان پائین آنتی بادی پس از واکسیناسیون و ارتقاء استعداد ابتلا به بیماریهای دیگر (سالمونلوز، کوکسیدیوز، مارک، گامبورو و آنتریت ویروسی) می شود .
لذا می بایست مواد غذایی از منبع مطمئن خریداری و درست محافظت شوند تا احتمال ساخت توکسین به دست‌کم برسد . بازدید مداوم مواد اولیه جیره فراوان مهم میباشد زیرا قارچ ها سبب از دربین بردن سیستم ایمنی می گردد .
گله ای که در دوره پرورش دچار استرس حاد شود، به علت آسیبی که به سیستم ایمنی آن ها وارد می شود راندمان خوبی در آینده نخواهد داشت .
محدودیت غذایی که در مرغهای مامان گوشتی با هدف کنترل وزن انجام می گیرد یک عدد از کارداران استرس زا می‌باشد . زیرا نیز خوراک کمتر از نیازشان دریافت می نمایند و نیز به یاد کنترل رطوبت بستر، دسترسی محدودی به آب دارا‌هستند .
برای به دست کم رساندن این استرس بایستی فضای دانخوری به حدی باشد که به طور همزمان تمام پرنده ها گله بتوانند دان بخورند و دان در حداکثر زمان 3 دقیقه در تمام تالار پخش شود، زیرا کمبود دان و آب استرس تولید خواهد کرد . در‌صورتی‌که در وقتی که دان داده می شود گوشه و کنار نیز اندک باشد صرفا اشخاص چیره گله می توانند دان بخورند و این خود استرس مضاعفی به آن‌ها وارد کرده و رفتارهای مهاجم و ضربات متعدد و آسیب های جسمی به آنها وارد می شود .
نبود مواد مغذی دریافتی، کمبود پروتئین و غذا نخوردن منجر کاهش جواب ایمنی و ارتقا حساسیت به بیماریها می شود . گرسنگی منجر تغییر تحول فلور میکروبی دستگاه گوارش شده و آن‌ها نمی توانند مقابل پاتوژنها حفاظت مطلوب ایجاد نمایند و لذا حساسیت به بیماری ها ارتقا می یابد . استرس ناشی از گرسنگی باعث سرکوب ایمنی و ابتلا به بیماریهای مختلف در طیوران می شود .
نوک چینی گرچه با هدف حذف استرس نوک زنی و آسیب به پرندگان صورت می گیرد، البته در صورتیکه به راه صحیح انجام نگردد، خود سبب تولید استرس ناشی از عدم بضاعت در دریافت خوراک می گردد، لذا وزن گیریها را دچار نقص‌ می نماید .
در هنگام حمل ونقل پرندگان، استرس مضاعف متعددی به آن ها وارد می شود به ویژه هنگامی از یک پا گرفته می شوند که احتمال شکستگی در پایشان 3 برابر می شود و ضربه به عضله، استخوان، و تاندونها وارد می شود . لذا اعتنا ظریف کارگر برای کاهش مرگ و میر و استرس جابجایی مضاعف دارای اهمیت می باشد .
به
جهت مدیر درست عامل ها استرس زا در مزرعه: 1) تولید کنندگان کارشناسان و نیروی کارگری می بایست فراگیری صحیح چشم باشند .
2) وضعیتهای غیر طبیعی در گله و استرس ها را تشخیص دهند .
3) آب و دان کافی، بستر مناسب، هوای مطلوب و دمای مطلوب در اختیار پرنده ها باشد .
4) در نقل و انتقالات توجه کافی مبذول گردد .
5) مدیر تغذیه با دقت به بازده و موقعیت تن درستی گله انجام شود .
6) حالت تندرست گله با آنالیز تیتر های پس از واکسن، بازرسیهای عصر ای، ارزیابیهای کالبدگشایی مورد پایش قرار گیرد .
به هر جهت کارداران استرس زا وجود دارند، انگیزه تطابق با محیط و حرکت به سمتی است که دستکم صدمه به پرنده وارد شود .